(11)
माला फेरत जुग भया, फिरा न मन का फेर ।
कर का मनका डार दे, मनका मनका फेर ॥

Odia Anubad of the Doha : (Odilish = Odia + English):
Moti mala japi japi juga bitei dela,  kintu badalu nahin manara bhaba
Kichhi kari manaku badlei dia, shanta kara nija manara bhaba.

Meaning in Odia (Odilish = Odia + English):
Ei dohati dharmabheeru lokanka upare eka kataksha. Kichhi loka kete juga parjanta baa barsha barsha hatare motira mala japa karanti.  Ei japa dwara jekaunasi byaktira manare sakaratmak bichara utpanna hue nahin.  Epari byaktinku Kabira Dasa kahuchhanti motira mala chhada au nija mana bhitare bhala bichara aani nijara bichara dhara badalao.

Meaning in Hindi :
यह दोहा उन लोगों के ऊपर कटाक्ष है जो धर्मभीरु हैं । कोई युगों तक या वर्षों तक हाथ में मोतियों की माला  जपने से किसी भी व्यक्ति के मन में साकारात्मक विचार उत्पन्न नहीं होते, उसका मन शांत नहीं होता। ऐसे व्यक्तियों को कबीर दास कहते हैं की माला छोड़ो और अपने मन को अच्छे विचारों की और मोड़ो या फेरो ।

Meaning in English :
This Doha is sarcasm on people who follow religion blindly.  Kabir says, people spend their lives turning the beads of rosary, but this has not helped them to turn into an optimist or has not helped them to turn their hearts.  Kabir says, leave the rosary and try and change the evil in your hearts.

(12)
पोथी पढ़ पढ़ कर जग मुआ पंडित भायो ना कोए ।
ढाई आखर प्रेम के, जो पढ़े सो पंडित होय ॥

Odia Anubad of the Doha : (Odilish = Odia + English):
Pothi padhi padhi pruthibi ra gyana nei, pandita hoi nahanti kehi
Adhei akshara premara, jie padhe hoi pare pandita sei.

Meaning in Odia (Odilish = Odia + English):
Kabira kahuchhanti bahi padhi padhi loke siksha nischaya neuchhanti kintu kehibi gyani hoi paru nahanti.  Jeun byakti premara adhei akshara padhi neuchhi aur lokonkon sahita mili mishi bhala byabahara karuchhi sea hin heuchhi bada gyani aau sea hin heuchhi pandita.

Meaning in Hindi:
कबीर जी कहते हैं की किताबें पढ़ पढ़ कर लोग शिक्षा तो जरूर हासिल कर लेते हैं लेकिन कोई ज्ञानी हो नहीं पाता है । जो व्यक्ति प्रेम का ढाई अक्षर पढ़ ले और लोगों से सही ढंग से मिलेजुले और वरताव करे तो वह सबसे बड़ा ज्ञानी है, और वही सबसे बड़ा पंडित है ।

Meaning in English:
Here in this Doha Kabirji says that by reading books and scriptures people are getting knowledge but are not becoming wise or gyani.  Anybody who learns two and half words of love and mixes well and behaves well with people, then he becomes the biggest Pandit or Gyani.

(13)
चाह मिटी, चिंता मिटी मनवा बेपरवाह ।
जिसको कुछ नहीं चाहिए वह शहेनशाह ॥ 

Odia Anubad of the Doha : (Odilish = Odia + English):
Ichchha shesh, chinta shesh manata beparwah.
Jahaku kichhi darkaar nahin se shahenshah.

Meaning in Odia (Odilish = Odia + English):
Kabir Das kahuchhanti je jebethu paibara ichha au chintaa shesh hoi jaichhi, tebethu mana beparwah hoi jaichhi.  Jahaku kichhi darkar nahin ai sansarathu sea hin hue sabathu bada shahenshah.

Meaning in Hindi:
कबीर दास जी कहतें हैं कि जब से पाने कि चाह और चिंता मीट गई है, तब से मन बेपरवाह हो गया है । जिसे कुछ नहीं चाहिए इस संसार से वही बनता है सबसे बड़ा शहेनशा।

Meaning in English:
Kabir Dasji says that when you don’t have the desire to get anything and don’t have any worry for anything, then your mind becomes worriless.  The person who has no desire and no worry becomes the biggest king or king of kings.

(14)
अति का भला न बोलना, अति की भली न चूप,
अति का भला न बरसना, अति की भली न धूप।

Odia Anubad of the Doha : (Odilish = Odia + English):
Atyadhika katha kahiba bhala nuhen,  atyadhika chup rahiba bi bhala nuhen
Atyadhika barsha bhala nuhen, atyadhika khara bi bhala nuhen.

Meaning in Odia (Odilish = Odia + English):
Kabira kahuchhanti naa ta  atyadhika katha kahiba bhala, naa atyadhika chup rahiba bhala.  Jemiti atyadhika barsha bi bhala nuhen au bahuta adhika khara bi bhala nuhen.  Tenu aamaku sanjamara sahita jeebana nirbaha kariba uchit.

Meaning in Hindi:
कबीर जी कहतें हैं की अत्यधिक बोलना अच्छा नहीं, अत्यधिक चुप रहना भी ठीक नहीं ।  ऐसा ही बहुत अधिक बर्षा भी अच्छी  नहीं, बहुत अधिक धूप भी अच्छी नहीं ।  इसलिए हमें संयम के साथ रहना चाहिए ।

Meaning in English:
Sant Kabir Das says that too much of anything is bad.  Therefore, one must exercise control and try to be moderate in everything.  In this Doha he highlights that too much talking is not good, too much quietness is also not good.  Just like too much rain is not good and too much sunshine is also not good.

Bandhubarga,

Mun chesta karichhi bhala bhabe anubad kariba pain.  Chesta kari madhya bhul hei pare.  Bhul thile sudhari padibe.  Daya kari mate nischay janaibe.

 

Dhanyabad,

Rahili,

Ratikanta Singh.